|
Хронологический указатель трудов К.А. Пищулиной
15.1983
110. Жаулап алудың зардаптары // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 142–152-б.
111. Моғолстан // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 160–169-б.
112. Темір әскерінің Ақ Орда мен Моғолстан территориясына шапқыншылығы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 169–183-б.
113. Ақ Орданың, Моғолстанның, Әбілқайыр хандығының мемлекеттік-әкімшілік құрылымы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 194–200-б.
114. Шаруашылықтың жандану процесі // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 201–207-б.
115. Феодалдық қатынастардың дамуы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 225–239-б.
116. Қазақ халқы құрылуының тарихи алғы шарттары // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 248–257-б. (Г.Ф. Дахшлейгер, Б.Е. Көмеков, А.Х. Марғұланмен бірлесе жазған).
117. Қазақ халқының құрылуы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 260–265-б. (Г.Ф. Дахшлейгер, Б.Е. Көмеков, А.Х. Марғұланмен бірлесе жазған).
118. Қазақ хандығының пайда болуы және нығаюы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 265–274-б.
119. Қазақ хандығының дәуірлеуі // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 275–285-б. (Т.И. Сұлтановпен бірлесе жазған).
120. XVI ғасырдың екінші жартысындағы Қазақ хандығы // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 285–294-б. (Көшімнің Сібір хандығы туралы тексті Н.Н. Мингулов жазды. 292–294-б.).
121. Қалалар мен елді мекендер // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 317–337-б. (К.М. Байпақовпен бірлесе жазған. Ақша айналысы туралы тексті Р.З. Бурнашева мен В.Н. Настич жазды. 335–337-б.).
122. Патриархаттық-феодалдық қатынастар // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 337–349-б. (Г.Ф. Дахшлейгер, Т.И. Сұлтановпен бірлесе жазған).
123. [Карта:] XIV–XV ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақстан // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 178–179 беттер арасындағы қыстырма бет.
124. [Карта:] XV–XVII ғасырлардағы Қазақстан // Қазақ ССР тарихы. Көне заманнан бүгінге дейін. Бес томдық. [Бас ред. алқа:… А.Н. Нүсіпбеков (бас ред.) және т.б.]. Т. 2. Феодалдық қатынастардың дамуы. Қазақ халқы мен Қазақ хандығының құрылуы. Алматы: Ғылым, 1983. 282–283 беттер арасындағы қыстырма бет.
125. Нүсіпбеков Ақай // Алматы. Энциклопедиялық анықтама. Бас ред. М.Қ. Қозыбаев. Алматы: Қазақ Совет энциклопедиясының Бас редакциясы, 1983. 435-б.
126. Тарих, археология және этнография институты // Алматы. Энциклопедиялық анықтама. Бас ред. М.Қ. Қозыбаев. Алматы: Қазақ Совет энциклопедиясының Бас редакциясы, 1983. 526-б.
127. Письменные восточные источники о присырдарьинских городах Казахстана XIV–XVII вв. // Средневековая городская культура Казахстана и Средней Азии: Материалы Всесоюзного совещания 13–15 мая 1981 г., г. Алма-Ата / Под ред. Б.А. Тулепбаева. Алма-Ата: Наука, 1983. С. 165–177.
128. "Бахр ал-асрар" Махмуда ибн Вали как источник по социально-экономической истории Восточного Туркестана XVI–XVII вв. // Казахстан, Средняя и Центральная Азия в XVI–XVIII вв.". (Ответ. редактор член-корр. АН СССР Б.А. Тулепбаев). Алма-Ата: Наука, 1983. С. 34–88.
16 октября 2009 Автор: admin Просмотров: 124593
Другие статьи из этой рубрики
Становление и развитие государственного суверенитета Казахстана актуализировали многие проблемы истории государствообразующего этноса – казахского народа. В новых условиях повышенный интерес у общественности и ученых-обществоведов вызвали вопросы, связанные с историей развития государственности на казахской земле, определением ее истоков и динамики развития. Одним из важных этапов эволюции государственности на территории Казахстана является период существования средневекового государства казахского этноса – Казахского ханства.
Проблема аутентичного наименования Казахского государства позднего средневековья XV–XVII вв. прежде не вычленялась в отдельную исследовательскую проблематику. Как показывает опыт татарстанских коллег [1], такая постановка может быть продуктивной как в вопросе установления названия государства, так и в выяснении государственного устройства, этносоциального состава, территориальных границ. Данная публикация обращает внимание исследователей на сведения в целом широко известного персоязычного сочинения "Михман-наме-йи Бухара" Ибн Рузбихана Исфахани о наименованиях Казахского государства – Казахского ханства. В контексте названия данной публикации сведения этого источника не привлекались.
Вопрос о времени возникновения Казахского ханства, первого в Центральной Азии национального государства, которое носило имя создавшего его этноса – казахов, является одним из самых дискуссионных проблем отечественной исторической науки. В казахстанской научной и научно-популярной литературе имеется множество работ, посвященных данной теме, хотя до начала 70-х годов ХХ века вопрос датировки образования ханства в качестве научной проблемы специально не поднимался. Его ставили "в один ряд с иными событиями политической истории казахского общества" [1, 54]. В этот период были опубликованы первые научные исследования, посвященные конкретно времени образования Казахского ханства. Автором первой такой специальной работы стал Т.И. Султанов. Затем, в 1977 году, данная проблема была рассмотрена в монографии К.А. Пищулиной. В последующие годы этот вопрос остался без внимания историков. Вновь проблема актуализировалась после обретения Казахстаном независимости. В 90-е годы XX века данный вопрос нашел отражение в работах казахстанских историков А. Хасенова, К. Акишева, Ж. Касымбаева, Б. Карибаева и др. Рассматривали в своих исторических изысканиях проблему датировки образования Казахского ханства известные писатели Казахстана М. Магауин и К. Салгарин. Следует также сказать о псевдонаучных, но растиражированных публикациях по данной теме кандидата технических наук К. Даниярова.
Историки и этнографы едины во мнении о том, что прежнее казахское общество состояло из трех социальных слоев. Высшее положение в ее архитектонике занимали представители сословия aq süyek (букв. ‘белая кость’), в которое включались чингизиды-töreler (töre, букв. ‘закон’), и потомки первых проповедников ислама-hodjalar (hodja, букв. ‘хозяин, господин’). Потомки Чингиз-хана, известные также под обобщающим именем töre süyek, имели титул султана и право занимать ханский престол. Отметим, что приведенное сложное название, сокращенное до слова töre, приобрело в казахском языке значения ‘историч. чингизид; аристократ; господин; иронич. начальник’. Среди группы hodjalar, иногда именуемой сословием asıl süyek (букв. ‘благородная кость’), особо почитаемыми были потомки пророка Мухаммеда – сеиды (seyitter). Принадлежность к высшим стратам общества была обусловлена происхождением. Казахская аристократия обладала особым социально-правовым статусом, занимала привилегированное положение в структуре общественных отношений.
Формирование национального самосознания казахов определялось рядом факторов внутриэтнического характера и объективными условиями развития казахского общества. Особенно активно этот процесс происходил в XX в. Хотя, как показала в своих исследованиях Н.Е. Бекмаханова, уже в XVIII и особенно в XIX вв. вследствие все более активного втягивания региона в общероссийскую экономику, участия казахов в важнейших военно-политических событиях Российской империи, а также усложнения форм социальной организации, медленного, но неуклонного перехода от кочевых к полукочевым и оседлым формам жизнедеятельности, интенсивного общения казахской элиты и ссыльных представителей русской демократической интеллигенции и др. обстоятельств казахский этнос обретал новое качество развития в рамках мирового сообщества [1].
|
